Overgewicht of Obesitas
Je hebt al jaren alles geprobeerd en overweegt nu een operatie om van je overgewicht af te komen. In Nederland kan dat niet meer in ieder ziekenhuis. Je moet minimaal 250 ingrepen per jaar doen om mensen met overgewicht te mogen behandelen. En dat is maar goed ook want er komt veel meer bij kijken dan het trucje van de operatie. Heel belangrijk is dat welke ingreep dan ook alleen maar helpt als je er zelf helemaal achter staat dat je je leven wil gaan veranderen. Belangrijk want ziektes als artrose, slaap apneu, hoge bloeddruk en suikerziekte liggen op de loer als je langer blijft rondlopen met overgewicht.
Wanneer kom je in aanmerking voor een operatieve maagverkleining?
De verzekering betaalt deze ingreep bij iedereen die een BMI heeft boven de 40 kg/m2 of een BMI boven de 35kg/m2 met bewezen bijkomende ziekten door het overgewicht (bijv. artrose, slaap apneu, hoge bloeddruk of suikerziekte). In het traject voor een operatie zijn meerdere mensen betrokken om te kijken welke behandeling voor jou het beste is. Het is heel belangrijk gebleken om zo’n traject voor en na de ingreep te ondergaan om een beter resultaat van de operatie te hebben.
Welke operatie is het beste voor mij?
In Nederland worden er drie typen operaties op grote schaal uitgevoerd: de laparoscopische (kijkoperatie met kleine gaatjes) sleeve, gastric bypass en het maagbandje.
De sleeve operatie is een operatie waarbij middels 4 of 5 kleine sneetjes boven in de buik de maag verkleind wordt. Van een soort zak (maag) wordt een pijp-mouw-sleeve gemaakt zodat er duidelijk minder volume in de maag kan komen. Het idee is dat je daardoor sneller een “vol gevoel” krijgt. Voordeel van deze ingreep is dat het een relatief eenvoudige operatie is en dat die meestal geen grote complicaties veroorzaakt. Nadeel is dat veel mensen na deze operatie last krijgen van zure reflux. Deze operatie werkt het beste voor mensen die zogenaamde “volume-eters” zijn. Volume eters zijn mensen die graag nog een tweede of een derde keer opscheppen ’s avonds en zijn meestal mannen.
Voor de zogenaamde “sweet-eaters” is de gastric bypass een betere keuze omdat het stuk waar de suikers opgenomen worden van de darmen wordt overgeslagen. Daar komen de suikers niet meer langs en kunnen dus niet meer worden opgenomen. Dit is een ideale operatie voor mensen met suikerziekte en bijvoorbeeld ook mensen die een te hoog cholesterol (triglyceriden) hebben in het bloed.
Het maagbandje verliest steeds meer aan populariteit omdat 20 van de 100 mensen die een maagbandje krijgen binnen 5 jaar na de operatie een nieuwe ingreep moeten hebben in verband met complicaties van het bandje.
Welke complicaties zijn er na operaties voor overgewicht?
Het is echter goed om je te realiseren dat alle operaties gepaard kunnen gaan met vervelende complicaties. Zeker als je overgewicht heb ben je gevoeliger voor deze complicaties en zal het herstel als er een operatie optreedt, langer duren. De naad die in de maag gemaakt is voor de verkleining kan lekken. Als er een lekkage plaatsvindt is dit meestal iets dat binnen een week na de operatie duidelijk wordt. Je pols gaat ophoog, je krijgt temperatuur en ook vaak pijn boven in je buik. In het bloed zie je de ontstekingswaarden oplopen (CRP). Er moet dan relatief snel iets gebeuren. Of een nieuwe operatie of er wordt een stent in de sleeve gebracht om de lekkage tegen te gaan (een soort binnenbuisje) en meestal wordt er ook nog een drain aan de buitenkant van de nieuwe maag gelegd om de lekkende maaginhoud af te laten lopen uit de buik. Zo’n lekkage komt bij ongeveer 2 op de 100 mensen voor. Bij 98 van de 100 mensen gaat dit goed.
Op de iets langere termijn liggen andere complicaties op de loer. De gaatjes waardoor de kijkoperatie (laparoscopie) heeft plaatsgevonden kunnen weer open gaan. Dan ontstaat er een gaatje in de buikspieren terwijl de huid erboven wel dicht is. Dit heet een littekenbreuk. Zo’n littekenbreuk is vervelend omdat daar een stukje darm in kan kruipen en bekneld kan gaan zitten. Je moet dan met spoed geopereerd worden. Als zo’n gaatje eerder opgemerkt wordt en je hebt er last van dan kan dat evt eerder hersteld worden (voordat er iets bekneld raakt. Zo’n zwakke plek in de buikspieren ontstaat bij ongeveer 10 van de 100 mensen die geopereerd worden met een kijkoperatie en bij 90 van de 100 gaat het dus goed.
Ook kunnen er door iedere operatie verklevingen ontstaan. Verklevingen zijn een soort kauwgom achtige bandjes die organen aan elkaar of aan de buikwand kunnen laten plakken. Bijna iedereen die geopereerd wordt ontwikkeld zulke verklevingen maar gelukkig hebben de meeste mensen er geen last van. Als de verklevingen heel erg worden (dat kan tot 20 jaar na een operatie) zou het kunnen zijn dat ze bijvoorbeeld de doorgang van een darm afknikken en dat er daardoor weer opnieuw geopereerd moet worden. Bij kijkoperaties is dat bij 7 van de 100 mensen het geval en bij 93 van de 100 dus niet.
Tekort aan vitamines ontstaat met name na een gastric bypass maar ook wel eens na een sleeve. Belangrijkste tekorten na een gastric bypass zijn een tekort aan vitamine B12, ijzer en calium-vit D. Vaak volgen er injecties voor vit B12 tekorten op te vangen (50 van de 100 mensen) en moet er levenslang extra ijzer en calcium worden gebruikt (soms ook met infuus).
Wat is een inwendige darmdraaiing?
Inwendige darmdraaiing is een situatie die meestal na 1-3 jaar na een gastric bypass operatie plaatsvindt. Omdat er bij een gastric bypass een nieuwe aansluiting met de maag en een nieuwe aansluiting met de dunne darm is gemaakt, liggen de darmen niet meer op hun oorspronkelijke plaats. Ze kunnen achter de nieuwe verbindingen kruipen omdat er meer ruimte is ontstaan in de buik en het vetweefsel daar is opgelost. Dit kan meestal acuut hevige buikpijn geven en leidt vaak tot een spoedoperatie. Het komt bij ongeveer 3 tot 5 van de 100 mensen voor die geopereerd zijn voor een gastric bypass.
Overtollige terugvloed van maagzuur (reflux) kan bij 20 van de 100 mensen ontstaan na een sleeve operatie. Mocht je voordat je een operatie gaat ondergaan voor overgewicht al last hebben van reflux raden we je een sleeve operatie dan ook af. Een gastric bypass helpt juist goed tegen reflux.
Bij een maagbandje kan het bandje verschuiven of zelfs door de maagwand heen bewegen waardoor van de 100 mensen, 20 mensen binnen 5 jaar na de operatie weer een nieuwe ingreep moeten hebben.
Zijn er alternatieve voor een operatie die toch effectief zijn zonder kans op deze complicaties?
Op korte termijn, tijdelijk gewichtsverlies krijgen lukt prima met een maagband. Op dit moment is er een maagband die je door kunt slikken en die je daarna vult met een slangetje dat er nog aan zit (Elipse een zachte ballon) na 4-8 maanden lost deze ballon vanzelf op en heb je meestal ongeveer 20% van je overgewicht verloren. (kosten ongeveer 4200 euro)
Er wordt hard gewerkt aan een maagverkleining door de mond. Zonder dat daarvoor gesneden hoeft te worden in de buikwand. Daardoor ook geen kans op het krijgen van een littekenbreuk, verklevingen noch lekkage. Het voordeel van zo’n maagverkleining is dat die structureel gewichtsverlies geeft. De plooien die in de maag gemaakt worden met een speciaal apparaat lossen in principe niet op, zodat het volume van de maag definitief kleiner blijft.
Met een speciaal apparaat dat terwijl je slaapt door de mond via de slokdarm de maag ingebracht wordt, worden deze plooien gemaakt. De meest bekende zijn de Pose en de OverStitch techniek. Deze ingrepen worden nog niet vergoed door de verzekering en zijn geschikt voor mensen met een BMI tot 40 kg/m2 zonder andere ziekten zoals hoge bloeddruk of suikerziekte. Deze ingrepen worden in het buitenland aangeboden vanaf 3500 euro in bijvoorbeeld Antalya. Beter lijkt een iets hogere prijs te betalen in bijvoorbeeld Antwerpen. Wil je de veiligste methode en goede controle in een Nederlands Ziekenhuis kun je het beste naar de NOK (Nederlandse Obesitas Kliniek).
